თ. გ.,  გორის მუნიციპალიტეტის სოფელ ზარდიანთკარის მცხოვრები, 70 წლის

„აქაც რომ დაიწყეს სახ­ლების დაწვა, ჩემი ბიძაშვილების სახლები დაწვეს, იძულებულები გავ­ხდით, რომ გავქცეულიყავით. უკვე შეგვეშინდა, რომ დაგვწვავდნენ. გავიქეცით.“

1992 წელს იყო ომი, მაშინაც ომში ვიყავით. მერე კიდევ მოხდა 2008 წელს, გავიქეცით. ოთხი წლით დავტოვეთ აქაურობა. ცოლ­-შვილიც მიმყავდა თან, სადაც გავიქცეოდი.

2008 წლის აგვისტოს ძალიან მძიმე დღეები იყო, სულ სროლები. აი, კედლები დაგლეჯილია, სახურავი სულ დახვრეტილებია მაღ­ლა, მაგრამ არ მივდიოდით.

13 [აგვისტო] იყო, დისევის დაწვა რომ დაიწყეს. მაშინ ძალიან შეგვეშინდა. აქაც რომ დაიწყეს სახ­ლების დაწვა, ჩვენს სოფელში, ჩემი ბიძაშვილების სახლები დაწვეს, იძულებულები გავ­ხდით, გავქცეულიყავით, უკვე შეგვეშინდა, რომ დაგვწვავდ­ნენ. გავიქეცით.

ერთი დღე ფეხით ვიარეთ. სათემოში ჩავედით, მერე წეროვანში ჩავედით, იქ შევეკედ­ლეთ ვიღაცას, მერე იქიდან იგოეთში ჩავედით ფეხით. მოგვიანებით ჩემი სიძე ამოვიდა, თბილისში ცხოვრობს. თბილისში ჩაგვიყვანა. იქიდან გამოგვიყვანეს გორში და მოგვცეს ოთახი პირველ საბავშვო ბაღში ლალი ბაიაძესთა­ნ [ბაღის გამგე]. დიდ ხანს ვიყავით იქ, სამი წელი ან მეტი.

ზოგჯერ სოფელში გადავიპარებოდით ხოლმე, მაგრამ ახალი არაფერი იყო. გაგვიხმა ყველაფერი. მართლა ცოდოა ხალხი.

განა მარტო ეს სოფელია ცოდო.  აი, ეს სოფლები კოშკა, გუგუტიანთკარი, მერეთი – სულ ცოდოა ეს სოფლები. ახლა საჭმელი – ვაშლი ხალხს არა აქვს, დახმა ბაღები.

მართლა შიმშილით კი არ ვიხოცებით, მაგრამ ცოტა ფული უნდა ხალხს, რომ ხელი მოინაცვლონ, ნამყე­ნი ჩარგონ, ან შეწამლონ, არ გვეხმარება არავინ. აი, სააკაშვილის დროს ფქვილი მაინც მოჰქონდათ ხოლმე, მაკარონი ხომ არაფერია, მაკარონი მოჰქონდათ, ზეთი. ახლა რამდენი ხანია, არავის არაფერი ყურადღება არ მოუქცევია.

„დაიკარგა ურთიერთობა“

ცხინვალში ვმუშაობდი 12 წელი მძღოლად. კარგი ძმაკაცები, კარგი მეგობრები მყავდა, კარგი ურთიერთობები მქონდა.  დავრჩენილვარ, გვიქეიფია ბევრჯერ.

იქით მხარეს იმათი აღარაფერი ვიცი. ალბათ ზოგი დაიხოცა. დაიკარგა ურთიერთობა, იმიტომ რომ იმათ ჩვენი ნომერი არ იცი­ან, ჩვენ იმათ ნომერი არ ვიცით. ვერანაირად ვერ ვხვდებით ერთმანეთს.

ვლა­დიკავკაზში ვისაც ნათესავები ჰყავს, იქ რეკავენ. მეც მინდა ხოლმე, დავურეკო იქაურებს და ვიძმაკაცო ისევ. ცხინვალშიც შემიძლია, ვიძმაკაცო, ისევ მყავს ვიღაცები, სულ ხომ არ დაიხოცებოდნენ, კაცო.

„ეგ მარტო სახელმწიფოზეა დამოკიდებული?“

მე მგონია, რომ წინ უნდა წავიდეთ, უკან ხომ არ წავალთ? არ ვიცი, როგორ იქნება, შეიძლება, ისინიც ჭკუაზე მოვიდნენ, რომ ერ­თად ვიყოთ და კარგად ვიყოთ.

ეს ნათესაური კავშირები, რომ არ უშვებენ, იკარგება. რუსები არც იმათ უშვებენ და არც ჩვენ, საერთოდ. იქ რუსები და ოსები შედიან, ქართველს იქ არ შეუშვებენ.

რასაც ახლა ვუყურებ, პარ­ლამენტში ერთმანეთს ჭამენ და ჩვენ რა ვქნათ? პარლამენტში თუ არ იქნება მშვიდობა, გარეთ როგორ იქნება? ეს ჩვენზე არ არის დამოკიდე­ბული? ეგ მარტო სახელმწიფოზეა დამოკიდებული?

სახელმ­წიფომ უნდა გადაწყვიტოს ყველაფერი და გლეხ ხალხს არაფერი შეუძლია? მე რამდენიც უნდა ვილაპარაკო, არაფერი არ უნდა გამოდიოდეს? ხალხს რა­ტომ არ უსმენენ? მხოლოდ ჭამენ და ჩხუბობენ. მე არ მეშინია მაგათი, საერთოდ არ მეშინია. არც ოპოზიციაში ვარ. სადაც კარგი ხალხია, იქ მივდივარ. სოფლები გაბრაზებულია. სულ იგინება ხალხი, ვინ მისცემს კიდე ხმას, არ ვიცი!

„ეგენიც ხომ ხალხია, კაცო“

პოლიციის საგუშაგო სოფელს შუაზე ჰყოფს. იქით ზარდიანთ­კარელი ოსები ცხოვრობენ, ზარდიანთკარელ ოსებთან ძალიან ახ­ლოს ვართ, ოჯახის წევრებივით ვართ, ისე, რომ ზედმეტ სიტყვას არ გაკადრებენ, არც - ჩვენ. მშვიდობა უნდათ მათაც.

როდემდე ვირბინოთო აქეთ-იქით? ეგენიც ხომ ხალხია, კაცო. ბოლობოლო რა ქნან მა­თაც. ომი რომ დაიწყება, ჩვენც გავიქცევით, ეგენიც გამოიქცევიან.

1990-­იანი წლების დროს კარგად შევინარჩუნეთ ერთმანეთი, მა­შინ ზედ ვეფარებოდით, რომ არ დაეწვათ სახლები, მთელი სოფელი, მაშინ აქ არაფერი დაწვეს. ახ­სოვთ, თუკი მე მახსოვს, იმათაც ხომ ახსოვთ?!

თუ გახსნიან [გზას], გამიშვებენ და ცემით არ მომკლავენ, წყნარად შევალ იქ და ვიყიდი რამეს. შეიძლება, ან ფქვილი ვიყიდო ან ზეთი ოჯახისთვის, რაც შედარებით იაფია იქ. მერე უკვე იქ ვიღაცას ნახავ, სამეგობროს ნახავ, ნათესავი შეგხვდება ვიღაც და მერე ისევ შევთვისდებით.

ახლა კიდე, ხელჩუაში არის ლაპარაკი გზის გახსნაზე. მე ასე მგონია, რომ იმათაც ძალიან უნდათ. მე ახლა ცხინვალში არ მაქვს საქ­მე, მაგრამ ამ სოფლებს უნდათ, რომ გაიხსნას გზა. ქორ­წილი, ჭირი, ლხინი – სულ ერთად ვიყავით ხოლმე, კაცო, ხელჩუაში.

„ღმერთმა ნუ ქნას, ომი და­ იწყოს“

მშვიდობა გვინდა ჩვენ. მე მთავრობის იმედზე აღარ ვარ, არ მინდა აღარაფერი. აი, ცოტათი რომ სცენ პატივი ხალხს, ჩვენ ხალხს, კოშკას, გუგუტიანთკარს, ზრდიაანთკარს. ცოტათი რომ დაგ­ვეხმარონ, პატარა კომპენ­საცია რომ მისცენ, თუნდაც, ათასი მანეთი მისცენ, ან ორი ათა­სი [იგულისხმება ლარი], ამათთვის ხომ არაფერია?!

ასე არ უნდა ვცხოვრობდე. მე რომ ჩემი ვაშლი მეყიდა ეს წლები, ასე არ ვიცხოვრებდი. შვიდი წელიწადი 800 ყუთ­ ვაშლს ვკრეფდი ხოლმე. სამი წელია, აქ ვართ და არაფერი პატივი არ უციათ. აი, ასეთ წვალებაში და უბედურებაში ვართ. მაგრამ, ღმერთმა ნუ ქნას, ომი და­იწყოს, შვილო, ომს ყველაფერი სჯობს.

[წაიკითხეთ ხმა კონფლიქტის მეორე მხრიდან: მ. კ., 27, ცხინვალი — „დღემდე არ მჯერა, რომ ყველაფერი დამთავრებულია“]

პუბლიკაცია რედაქტირებული ვერსიაა გოგა აფციაურის სტატიისა, რომელიც ჯორჯ მეისონის უნივერსიტეტისთვის მომზადდა დიდი ბრიტანეთის კონფლიქტების აღმოფხვრის, სტაბილურობისა და უსაფრთხოების ხელშეწყობის ფონდისა და აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს ფინანსური მხარდაჭერით. ტექსტში გამოყენებული ადგილების დასახელებები და ტერმინოლოგია ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება, არ გამოხატავდეს OC Media-სა და ჯორჯ მეისონის უნივერსიტეტის შეხედულებებს.